Takim vendimtar në Moskë për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë

Presidenti rus Vladimir Putin do të takohet me të dërguarin special amerikan Steve Witkoff në Moskë sot, pasi Shtëpia e Bardhë tha se ishte “shumë optimiste” për arritjen e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

Dhëndri i presidentit amerikan Donald Trump, Jared Kushner, i cili ka vepruar si këshilltar i jashtëm në bisedimet diplomatike, pritet gjithashtu të marrë pjesë.

Samiti vjen pas dy ditësh negociatash në Florida mes zyrtarëve ukrainas dhe amerikanë, përfshirë Witkoff dhe Kushner, që synonin përmirësimin e një plani paqeje të mbështetur nga SHBA, i cili ishte parë si i favorshëm për Rusinë, raporton BBC.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e përshkroi bisedimet si “konstruktive”, por tha se ka “disa çështje të vështira që ende duhet të zgjidhen”.

Duke folur pas një takimi me presidentin francez Emmanuel Macron në Paris të hënën, Zelensky tha se prioritetet e Kievit në bisedimet e paqes ishin ruajtja e sovranitetit të Ukrainës dhe sigurimi i garancive të forta të sigurisë.

Zelensky tha se “çështja territoriale është elementi më i vështirë” i marrëveshjes së paqes, me Kremlinin që vazhdon të shtyjë për t’i bërë Ukrainës të heqë dorë nga territore në lindje që ajo ende i kontrollon, diçka për të cilën Kievi ka thënë prej kohësh se nuk do ta bëjë kurrë.

Witkoff gjithashtu zhvilloi bisedime me kryeministrin britanik Sir Keir Starmer, Zelensky dhe negociatorin e ri kryesor të Ukrainës, Rustem Umerov, ndërsa disa liderë kyç evropianë u bashkuan virtualisht me takimin Zelensky-Macron.

Duke folur të hënën, sekretarja e shtypit të Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, tha se projekt-marrëveshja e paqes ishte “përmirësuar ndjeshëm”, duke shtuar: “Mendojmë se administrata ndihet shumë optimiste.”

Javën e kaluar, Putin tha se kishte parë një plan të projektuar paqeje të propozuar nga SHBA, dhe se ai mund të bëhej “baza” për një marrëveshje të ardhshme për t’i dhënë fund luftës.

Megjithatë, zyrtarët e Kremlinit më vonë vunë në dyshim nëse do ta pranonin propozimin, pasi Kievi dhe aleatët evropianë thanë se kishin siguruar ndryshime në të.

Plani fillestar i paqes SHBA-Rusi, që qarkulloi në nëntor, shkaktoi shqetësime në Kiev dhe në mbarë Evropën.

Përveç se ishte shumë i anuar drejt kërkesave të Moskës, ai përcaktonte gjithashtu se si duhet të investoheshin disa miliardë dollarë në asete të ngrira ruse të mbajtura aktualisht në institucione financiare evropiane, si dhe përcaktonte kushtet për qasje të tregut ukrainas në Evropë.

Duke folur të hënën, Macron tha se aktualisht nuk ka “asnjë plan të finalizuar paqeje për të cilin të flitet”, dhe theksoi se çdo propozim i tillë mund të hartohet vetëm me kontributin e Ukrainës dhe Evropës.

Macron tha se çështja e koncesioneve territoriale mund të “finalizohet vetëm nga presidenti Zelensky” dhe vuri në dukje se çështjet rreth aseteve të ngrira ruse, garancive të sigurisë dhe anëtarësimit të Ukrainës në BE duhen të përfshijnë kombet evropiane.

Lideri francez gjithashtu vlerësoi përpjekjet e administratës Trump për t’i dhënë fund konfliktit, i cili filloi në vitin 2014 me aneksimin e paligjshëm të Krimesë nga Rusia, i ndjekur nga pushtimi i plotë i Ukrainës në vitin 2022.

Kaja Kallas, shefja e politikës së jashtme të BE-së, tha se kjo javë mund të jetë “vendimtare”, por se Moska dëshiron të negociojë vetëm “me ata që u ofrojnë diçka mbi atë që ata tashmë kanë”.

Në muajt e fundit, Moska në disa raste është dukur se po angazhohet me përpjekjet e SHBA për të ndërmjetësuar një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës, por disa nga kërkesat e saj bien ndesh drejtpërdrejt me sovranitetin e Ukrainës dhe shihen si të papranueshme nga Kievi.

Ndërsa çështja e territorit mbetet pika kryesore e përplasjes, çështja e garancive të sigurisë për Kievin gjithashtu ka rezultuar problematike.

Kievi dhe partnerët e tij evropianë duan që Ukrainës t’i jepen garanci sigurie, si anëtarësimi në NATO, që ta mbrojnë atë nga një sulm i mundshëm i ardhshëm.

Por Rusia e kundërshton ashpër këtë dhe Trump gjithashtu ka përjashtuar mundësinë që Ukraina t’i bashkohet aleancës ushtarake.

Bisedimet në Moskë të martën vijnë ndërsa zyrtarët rusë pretenduan se kanë kapur qytetet strategjike të Pokrovskut, të njohur në rusisht si Krasnoarmeysk dhe Vovshanskut në Ukrainën lindore.

Zyrtarët ukrainas nuk kanë konfirmuar se ndonjëri prej këtyre qyteteve ka rënë në duart e Rusisë.

Sipas projekteve të inteligjencës me burime të hapura që monitorojnë vazhdimisht vijat e frontit, as Vovshansk as Pokrovsk nuk janë kapur plotësisht nga ushtria ruse.